ملکی که صاحبش آن را وقف امور خیریه نموده را ملک اوقافی مینامند . اداره اوقاف این املاک را به صورت اقساط ۹۹ ساله به اشخاص دیگری واگذار می گردد و این اشخاص باید سالیانه مبلغ مشخصی را بپردازند.
برخلاف تصور اشتباه خیلی از افراد، املاک اوقافی نیز سند دارد و از اعتبار لازم برخوردار می باشد؛ اما سند آن با سندهای املاک دیگر متفاوت است. نکته مهم این است که خریدار به عنوان مالک ملک اوقافی شناخته نمی شود و اجازه ساخت و ساز، فروش و یا اجاره آن را به صورت مستقل ندارد. در صورتی که خریدار بخواهد املاک اوقافی را به فروش برساند باید معامله این ملک را با هماهنگی اداره اوقاف انجام و پس از صدور مجوزهای لازم انجام دهد.
انواع ملک اوقافی
انواع مختلف ملک اوقافی فقط برای امور کسب مجوزها و هماهنگی از روند متفاوت دارند.این تفاوت صرفا به این خاطر اهمیت دارد که شما به عنوان خریدار بدانید در صورت نیاز به فروش و یا اعمال تغییرات در ملک به چه شخص یا سازمانی مراجعه نمایید.
۱-املاک اوقافی آستان قدس
۲- املاک اوقافی سازمان اوقاف
۳- املاک اوقافی بقاع متبرکه
۴- املاک اوقافی شخصی
تفاوت سند ملک اوقافی با سند ملک شخصی
نوع سند ملک اوقافی مهم است. جهت معامله هر نوع ملک اوقافی باید به آن اشراف کامل داشته باشید.
سند اوقافی اختیار تام به همراه ندارد. یعنی شما در صورت خرید یک ملک اوقافی و یا رهن آن، اختیار تام نداشته و مالک محسوب نمی شوید. شما باید به مدت ۹۹ سال مبلغ مشخصی را به عنوان اجاره ملک به اداره اوقاف پرداخت نموده و پس از گذشت این مدت زمان درباره اجاره کمیسیون توسط اداره اوقاف تصمیم جدیدی اتخاذ می گردد.
املاک اوقافی دارای سند اعیان و اجاره نامه عرصه ملک است. این بدان معنی است که شما به عنوان خریدار ملک وقفی تنها مالک اعیان یا همان ساختمان محسوب می شوید و حق مالکیتی بر عرصه یا زمین ملک ندارید. بنابراین شما نمی توانید بدون اجازه اداره اوقاف این ملک را خرید و فروش کنید. اما سند ملکی به صورت شش دانگ بوده و شما هم مالک زمین و هم مالک ساختمان آن هستید و می توانید با اختیار تام آن را خرید و فروش نموده و یا به اجاره دهید و یا حتی در آن اعمال تغییرات کنید.
ارزش سند اوقافی ۲۰ درصد کمتر از سند ملکی است.
در نقل و انتقالات املاک اوقافی شما باید برای دریافت سند مبلغ عوارض و مالیات قسمت اعیان را طبق تعرفه شهرداری پرداخت کنید.
سند املاک اوقافی در اداره اوقاف تنظیم می شود و به صورت دست نویس تحویل خریدار می گردد. اما اسناد ملکی توسط اداره ثبت اسناد و املاک صادر شده و نقل و انتقالات آن نیز در دفاتر ثبت اسناد و املاک انجام می شود.
آیا ملک اوقافی بخریم یا نه؟
خرید هر نوع ملک اوقافی کاملا به سلیقه خریدار و شرایط او بستگی دارد. اگر خریدار از بودجه کمتری برخوردار دارد و نمی تواند ملک شش دانگ بخرد، بهترین گزینه خرید ملک اوقافی است. البته گاهی ملک اوقافی به خاطر موقعیت مکانی و جغرافیایی از قیمت بالایی برخوردارند. به هرحال در خرید ملک اوقافی شما مالک ساختمان یا همان اعیان آن هستید و حقی بر عرصه یا زمین آن ندارید.
اگر به قصد سرمایه گذاری می خواهید یک ملک خریداری کنید، معمولا خرید املاک اوقافی پیشنهاد نمی گردد زیرا عرصه آن در اختیار شما نیست و مقدار سود کمتری در دراز مدت نصیب شما می شود. گاهی اوقات نیز ممکن است به خاطر فرسوده شدن اعیان سودی نیز نصیب شما از فروش املاک اوقافی نگردد. اما برای کسانی که می خواهند از ملک برای زندگی یا کار استفاده کنند و بودجه زیادی نیز ندارند، خرید ملک وقفی می تواند گزینه مناسبی به شمار رود.
یکی از دلایلی که خرید املاک اوقافی در اذهان عموم مردم امری نامناسب و ریسک پذیر تصور شده است، عدم آگاهی از شرایط و قوانین مربوط به این املاک است. اگر شما از ویژگی های املاک اوقافی مطلع باشید دیگر نگران مشکلات و یا محدودیت های آن نخواهید بود و با توجه به دانسته ها بهترین تصمیم را خواهید گرفت.
نکات مهم هنگام معامله ملک وقفی
اگر قصد دارید ملکی اوقافی را خریداری کنید باید هنگام معامله و نوشتن قرارداد به نکات مهمی توجه کنید تا از بروز مشکلات و دردسرهای آتی جلوگیری شود. این نکات عبارتند از:
دقت کنید که تمام بدهی های ملک وقفی به سازمان اوقاف یا دیگر سازمان ها پرداخت شده باشد. برای اطمینان از پرداخت بدهی ها می توانید از اداره اوقاف استعلامات لازم را دریافت کنید.
اگر قصد فروش ملکی اوقافی دارید حتما در مبایعه نامه یا قولنامه ذکر کنید که خریدار از وقفی بودن ملک اطلاع دارد. در این صورت خریدار دیگر نمی تواند مدعی شود که از موقوفی بودن ملک باخبر نبوده است.
توجه کنید در سند املاک اوقافی باید عبارت « شش دانگ اعیان » ثبت شده باشد.
ملک اوقافی قیمتی پایین تری نسبت به ملک های دیگر دارد و افراد با بودجه کم میتوانند آنها را خریداری کنند . ملک اوقافی راه آسان خانه دار شدن است و با مبلغ کمتری میتوانید صاحب ملک شوید. به طور کلی توجه داشته باشید که خرید املاک اوقافی نیاز به مشاوره، تحقیق و دریافت استعلامات لازم داشته و باید از قانونی و معتبر بودن سند آن و همچنین نوع کاربری اش مطمئن شوید.